Waal
Verkeerspost Nijmegen bij hoog water
De Waal is een Nederlandse rivier. Het is de grootste arm van de Rijn, die zich ter hoogte van Pannerden splitst in het Pannerdensch Kanaal naar rechts en de Waal naar links. Het Pannerdens kanaal splitst zich weer bij Westervoort naar rechts af als de IJssel en naar links als de Nederrijn. De Nederrijn is voorzien van stuwen, zodat bij lage waterstanden het water via IJssel en Waal kan worden afgevoerd. Voorbij Wijk bij Duurstede heet deze rivier de Lek. De Waal is veruit de waterrijkste riviertak (65% van de waterafvoer van de Rijn) en ook de voornaamste voor de scheepvaart. De totale lengte van de Waal bedraagt 82 kilometer.
Op de Waal organiseren wij de Lazy Afternoon Cruise op verschillende trajecten, maar ook hebben wij een dagvullend programma met de Rijk van Nijmegen Cruise.
De Waal gaat vanaf de vroegere samenvloeiing met de Maas bij Woudrichem (nu de Afgedamde Maas) over in de Merwede en stroomt vervolgens via verschillende routes naar de Noordzee; het meeste water stroomt via de Nieuwe Merwede in het Hollands Diep.
De Waal wordt met de Neder-Rijn en Amsterdam verbonden door het Amsterdam-Rijnkanaal (bij Tiel) en met de Maas door het Maas-Waalkanaal (bij Nijmegen) en het Kanaal van St. Andries. Op dat laatste punt vloeien de Waal en de Maas op een afstand van 1,9 km langs elkaar heen. De getijden van de Noordzee werken door tot ongeveer Zaltbommel, waar een getijverschil van ongeveer 10 cm meetbaar is
Historie
De naam Waal (door de Romeinen Vacalis of Valis genoemd, later Vahal) is van Germaanse herkomst en is een verwijzing naar de vele meanders die de rivier ooit gehad moet hebben (Oudgermaans: wôh = krom).
De naam Waal heeft op diens beurt gediend als inspiratiebron voor Nederlandse kolonisten in New York, die een rivier in de Hudsonvallei naar de Waal genoemd hebben (de tegenwoordige Wallkill River).
Vroeger begon de Waal enkele kilometers verder stroomopwaarts dan tegenwoordig het geval is, en vormde de toenmalige splitsing tussen Waal en Nederrijn een bron van overstromingen en ellende. Het probleem is opgelost door het graven van het Pannerdensch Kanaal en het afdammen van de bovenloop van de Nederrijn (de tegenwoordige Gelderse Oude Rijn). Later werd de Waal opnieuw verkort door het graven van het Bijlands Kanaal, waarmee een gevaarlijke bocht werd afgesneden (tegenwoordig De Bijland genoemd).
Steden aan de Waal
De grootste stad aan de Waal is Nijmegen. Hoewel de stad op de linkeroever ligt, strekt de gemeente zich sinds enige jaren ook uit over de rechteroever, waarmee deze gemeente als enige op beide oevers ligt. De uitbreiding van Nijmegen naar de rechteroever heet de Waalsprong.
Andere grotere plaatsen zijn Tiel (rechts) en Zaltbommel (links). De Waal scheidt de Betuwe op de rechteroever van achtereenvolgens het Rijk van Nijmegen, het Land van Maas en Waal en de Bommelerwaard op de linkeroever.
Werkzaamheden aan de kribben
In november 2009 heeft Rijkswaterstaat de werkzaamheden voor het verlagen van de kribben in de Waal laten hervatten. De verlaging van de kribben maakt deel uit van een proefproject in het kader van Ruimte voor de Rivier. In totaal worden honderd kribben verlaagd. De werkzaamheden zijn gestart bij Andelst en worden uitgevoerd in de richting van Nijmegen. Om een krib één à twee meter te verlagen wordt tussen de 1.500 tot 2.000 kuub grond weggehaald.
Voorbij Tiel zijn in 2015 langsdammen aangelegd om op die manier te kijken of de waterafvoer versneld kan worden en het risico van overstroming verkleind.
Bruggen over de Waal
Bruggen over de Waal zijn:
Digitaal struinen
Wil je eens vanachter je beeldscherm struinen langs de Waal en kijken welke bijzondere dingen je in de uiterwaarden van de Waal kunt tegenkomen? Kijk eens op dWaalfim. Prachtige beelden met popups van bijzonderheden.
Op de Waal organiseren wij de Lazy Afternoon Cruise op verschillende trajecten, maar ook hebben wij een dagvullend programma met de Rijk van Nijmegen Cruise.
De Waal gaat vanaf de vroegere samenvloeiing met de Maas bij Woudrichem (nu de Afgedamde Maas) over in de Merwede en stroomt vervolgens via verschillende routes naar de Noordzee; het meeste water stroomt via de Nieuwe Merwede in het Hollands Diep.
De Waal wordt met de Neder-Rijn en Amsterdam verbonden door het Amsterdam-Rijnkanaal (bij Tiel) en met de Maas door het Maas-Waalkanaal (bij Nijmegen) en het Kanaal van St. Andries. Op dat laatste punt vloeien de Waal en de Maas op een afstand van 1,9 km langs elkaar heen. De getijden van de Noordzee werken door tot ongeveer Zaltbommel, waar een getijverschil van ongeveer 10 cm meetbaar is
Historie
De naam Waal (door de Romeinen Vacalis of Valis genoemd, later Vahal) is van Germaanse herkomst en is een verwijzing naar de vele meanders die de rivier ooit gehad moet hebben (Oudgermaans: wôh = krom).
De naam Waal heeft op diens beurt gediend als inspiratiebron voor Nederlandse kolonisten in New York, die een rivier in de Hudsonvallei naar de Waal genoemd hebben (de tegenwoordige Wallkill River).
Vroeger begon de Waal enkele kilometers verder stroomopwaarts dan tegenwoordig het geval is, en vormde de toenmalige splitsing tussen Waal en Nederrijn een bron van overstromingen en ellende. Het probleem is opgelost door het graven van het Pannerdensch Kanaal en het afdammen van de bovenloop van de Nederrijn (de tegenwoordige Gelderse Oude Rijn). Later werd de Waal opnieuw verkort door het graven van het Bijlands Kanaal, waarmee een gevaarlijke bocht werd afgesneden (tegenwoordig De Bijland genoemd).
Steden aan de Waal
De grootste stad aan de Waal is Nijmegen. Hoewel de stad op de linkeroever ligt, strekt de gemeente zich sinds enige jaren ook uit over de rechteroever, waarmee deze gemeente als enige op beide oevers ligt. De uitbreiding van Nijmegen naar de rechteroever heet de Waalsprong.
Andere grotere plaatsen zijn Tiel (rechts) en Zaltbommel (links). De Waal scheidt de Betuwe op de rechteroever van achtereenvolgens het Rijk van Nijmegen, het Land van Maas en Waal en de Bommelerwaard op de linkeroever.
Werkzaamheden aan de kribben
In november 2009 heeft Rijkswaterstaat de werkzaamheden voor het verlagen van de kribben in de Waal laten hervatten. De verlaging van de kribben maakt deel uit van een proefproject in het kader van Ruimte voor de Rivier. In totaal worden honderd kribben verlaagd. De werkzaamheden zijn gestart bij Andelst en worden uitgevoerd in de richting van Nijmegen. Om een krib één à twee meter te verlagen wordt tussen de 1.500 tot 2.000 kuub grond weggehaald.
Voorbij Tiel zijn in 2015 langsdammen aangelegd om op die manier te kijken of de waterafvoer versneld kan worden en het risico van overstroming verkleind.
Bruggen over de Waal
Bruggen over de Waal zijn:
- bij Nijmegen een verkeersbrug genaamd Waalbrug, een nieuwe futuristische brug ten westen van het centrum en een spoorbrug in de spoorlijn Arnhem - Nijmegen
- verkeersbruggen bij Ewijk (Herman de Man brug, A50) en Beneden-Leeuwen (Prins Willem-Alexanderbrug)
- bij Zaltbommel een verkeersbrug genaamd Martinus Nijhoffbrug en een spoorbrug genaamd Dr. W. Hupkesbrug.
Digitaal struinen
Wil je eens vanachter je beeldscherm struinen langs de Waal en kijken welke bijzondere dingen je in de uiterwaarden van de Waal kunt tegenkomen? Kijk eens op dWaalfim. Prachtige beelden met popups van bijzonderheden.